Κλείνοντας έναν χρόνο από τη συγκρότησή της, η Κίνηση Υπεράσπισης των Δικαιωμάτων Προσφύγων και Μεταναστών-τριών της Πάτρας διοργάνωσε την περασμένη εβδομάδα ένα ιδιαίτερα πετυχημένο αντιρατσιστικό φεστιβάλ τόσο όσον αφορά τη μαζική συμμετοχή ντόπιων και ξένων στις συζητήσεις και τις εκδηλώσεις του, όσο και από πλευράς πολιτικού περιεχομένου. Πάνω από όλα, το φεστιβάλ της Πάτρας αποτέλεσε μια κεντρική και ταυτόχρονα δυναμική παρέμβαση του κινήματος αλληλεγγύης στην πόλη όπου συμπυκνώνεται με τους πιο δραματικούς και κρίσιμους όρους το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα και σε μια περίοδο που δρομολογείται από την κυβέρνηση και τις τοπικές αρχές η δημιουργία ενός κέντρου κράτησης-φυλακής προσφύγων έξω από την πόλη.
Σε αυτήν την ιδιαίτερα φορτισμένη συγκυρία και εν μέσω μιας χωρίς προηγούμενο ρατσιστικής εκστρατείας από την πλειονότητα των τοπικών ΜΜΕ, το σύνθημα του φεστιβάλ "Άσυλο στους πρόσφυγες" αντήχησε στην πόλη κατά τη διάρκεια της πορείας 1.000 Αφγανών προσφύγων και το αίτημα για τη δημιουργία ενός ανοιχτού στην κοινωνία κέντρου φιλοξενίας μέσα στην πόλη τέθηκε για άλλη μια φορά σε αντιπαράθεση με τον εγκλεισμό και την καταστολή, πολιτικές στις οποίες συντείνουν τόσο η κυβέρνηση όσο και το τοπικό -και όχι μόνο- ΠΑΣΟΚ.
Η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης πάνω στο προσφυγικό ζήτημα στην Πάτρα έχει σαφώς ευρύτερη πολιτική σημασία για το αντιρατσιστικό κίνημα και την Αριστερά. Πρώτα από όλα καθώς αφορά στην απόκριση της κοινωνίας απέναντί στο διεθνές κοινωνικό ζήτημα της μετανάστευσης, το οποίο τίθεται στο τοπικό επίπεδο με όρους επείγοντος. Οι στην πλειονότητά τους πρόσφυγες πολέμου από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Σομαλία και το Σουδάν και ανάμεσα τους ένας μεγάλος αριθμός ανηλίκων, ζουν κάτω από συνθήκες διαρκούς διακινδύνευσης της ζωής τους και υφίστανται καθημερινά τη βία και την παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Η μη αναγνώρισή τους από το ελληνικό κράτος ως προσφύγων και η άρνηση παροχής στέγης και περίθαλψης στο όνομα της "μη προσέλκυσης" άλλων αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος.
Οι αστυνομικές επιχειρήσεις-σκούπα στην Πάτρα και ο "πόλεμος του λιμανιού" εκδηλώνονται ως η άλλη όψη των επιχειρήσεων αποτροπής της μετανάστευσης στα ανατολικά σύνορα, στο Αιγαίο και στον Έβρο. Έτσι, ενώ στα "εξωτερικά" σύνορα οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται ως ανεπιθύμητοι "εισβολείς", στο σύνορο της Πάτρας υψώνεται το τείχος της Ευρώπης φρούριο που τους εγκλωβίζει, εμποδίζοντας να φύγουν και αναγκάζοντας τους σε μια διαβίωση σε έναν κενό, μεταβατικό χώρο και χρόνο, μια "transit" κατάσταση, μια γκρίζα ζώνη εκτός κοινωνίας. Όντας την ίδια στιγμή "εσωτερικό" και "εξωτερικό" σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το λιμάνι της Πάτρας αποτελεί ένα ιδιότυπο συνοριακό καθεστώς: χωρίς διατυπώσεις και ελέγχους για τα εμπορεύματα και τους πολίτες της Ε.Ε. και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο στο ταξίδι από την Ιταλία προς την Ελλάδα^ από την άλλη μεριά είναι το τελευταίο "σκληρό" σύνορο προς τη δυτική Ευρώπη. Στην πραγματικότητα το σύνορο το φέρουν οι ίδιοι οι πρόσφυγες και δεν είναι άλλο από το καθεστώς εξαίρεσης από τα δικαιώματα, στο οποίο τους καταδικάζει η "πολιτισμένη" Ευρώπη.
Από αυτή τη σκοπιά, ο εγκλωβισμός στην Πάτρα χιλιάδων προσφύγων που επιθυμούν να αιτηθούν πολιτικό άσυλο σε άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν μπορεί να κατανοηθεί ως "αποτυχία" ή "έλλειψη" μεταναστευτικής πολιτικής, όπως ισχυρίζονται δεξιά και αριστερά. Αντίθετα, είναι αποτέλεσμα της σχετικής επιτυχίας των ευρωπαϊκών αντι-μεταναστευτικών πολιτικών με τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση συντάσσεται απόλυτα. Οι βασικές αιτίες της αύξησης του προσφυγικού πληθυσμού στην πόλη της Πάτρας είναι-σε συνδυασμό με την ενδεχόμενη αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος προς τη δυτική Ευρώπη- η σκλήρυνση των ελέγχων και οι επαναπροωθήσεις από την Ιταλία, καθώς και οι απελάσεις προσφύγων από τις χώρες της Schengen στην Ελλάδα βάσει της συμφωνίας του Δουβλίνου.
Γι' αυτό μια ευρύτερη, διεθνής προσέγγιση των σύγχρονων μεταναστεύσεων είναι απαραίτητη για το κίνημα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες που καλείται σήμερα να δώσει μια ακόμη μάχη σε τοπικό επίπεδο. Η αποδοχή της δημιουργίας ενός κέντρου κράτησης προσφύγων στην Αχαΐα σηματοδοτεί τη συστηματοποίηση και επέκταση της πρακτικής της φυλάκισης των προσφύγων "χωρίς χαρτιά". Είναι φανερό ότι στο σύγχρονο ευρωπαϊκό απαρτχάιντ που ετοιμάζεται η Ελλάδα θα αναλάβει χρέη συνοριοφύλακα. Σε αυτήν την απεχθή εξέλιξη οφείλουμε όλοι και όλες να προβάλουμε την άνευ όρων αλληλεγγύη μας στους οικονομικούς και πολιτικούς πρόσφυγες. Και είναι σίγουρο ότι η πολύπλευρη υποστηρικτική και κινηματική παρέμβαση του ενωτικού σχήματος της "Κίνησης" της Πάτρας θα αποδειχτεί καθοριστική και τον επόμενο χρόνο.
Γιώργος Μανιάτης
Μέλος του Δικτύου Κοινωνικής
Υποστήριξης Προσφύγων
και Μεταναστών
Πηγή: εφημερίδα "Η εποχή" - 26/10/2008
Σε αυτήν την ιδιαίτερα φορτισμένη συγκυρία και εν μέσω μιας χωρίς προηγούμενο ρατσιστικής εκστρατείας από την πλειονότητα των τοπικών ΜΜΕ, το σύνθημα του φεστιβάλ "Άσυλο στους πρόσφυγες" αντήχησε στην πόλη κατά τη διάρκεια της πορείας 1.000 Αφγανών προσφύγων και το αίτημα για τη δημιουργία ενός ανοιχτού στην κοινωνία κέντρου φιλοξενίας μέσα στην πόλη τέθηκε για άλλη μια φορά σε αντιπαράθεση με τον εγκλεισμό και την καταστολή, πολιτικές στις οποίες συντείνουν τόσο η κυβέρνηση όσο και το τοπικό -και όχι μόνο- ΠΑΣΟΚ.
Η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης πάνω στο προσφυγικό ζήτημα στην Πάτρα έχει σαφώς ευρύτερη πολιτική σημασία για το αντιρατσιστικό κίνημα και την Αριστερά. Πρώτα από όλα καθώς αφορά στην απόκριση της κοινωνίας απέναντί στο διεθνές κοινωνικό ζήτημα της μετανάστευσης, το οποίο τίθεται στο τοπικό επίπεδο με όρους επείγοντος. Οι στην πλειονότητά τους πρόσφυγες πολέμου από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Σομαλία και το Σουδάν και ανάμεσα τους ένας μεγάλος αριθμός ανηλίκων, ζουν κάτω από συνθήκες διαρκούς διακινδύνευσης της ζωής τους και υφίστανται καθημερινά τη βία και την παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Η μη αναγνώρισή τους από το ελληνικό κράτος ως προσφύγων και η άρνηση παροχής στέγης και περίθαλψης στο όνομα της "μη προσέλκυσης" άλλων αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος.
Οι αστυνομικές επιχειρήσεις-σκούπα στην Πάτρα και ο "πόλεμος του λιμανιού" εκδηλώνονται ως η άλλη όψη των επιχειρήσεων αποτροπής της μετανάστευσης στα ανατολικά σύνορα, στο Αιγαίο και στον Έβρο. Έτσι, ενώ στα "εξωτερικά" σύνορα οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται ως ανεπιθύμητοι "εισβολείς", στο σύνορο της Πάτρας υψώνεται το τείχος της Ευρώπης φρούριο που τους εγκλωβίζει, εμποδίζοντας να φύγουν και αναγκάζοντας τους σε μια διαβίωση σε έναν κενό, μεταβατικό χώρο και χρόνο, μια "transit" κατάσταση, μια γκρίζα ζώνη εκτός κοινωνίας. Όντας την ίδια στιγμή "εσωτερικό" και "εξωτερικό" σύνορο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το λιμάνι της Πάτρας αποτελεί ένα ιδιότυπο συνοριακό καθεστώς: χωρίς διατυπώσεις και ελέγχους για τα εμπορεύματα και τους πολίτες της Ε.Ε. και χωρίς ουσιαστικό έλεγχο στο ταξίδι από την Ιταλία προς την Ελλάδα^ από την άλλη μεριά είναι το τελευταίο "σκληρό" σύνορο προς τη δυτική Ευρώπη. Στην πραγματικότητα το σύνορο το φέρουν οι ίδιοι οι πρόσφυγες και δεν είναι άλλο από το καθεστώς εξαίρεσης από τα δικαιώματα, στο οποίο τους καταδικάζει η "πολιτισμένη" Ευρώπη.
Από αυτή τη σκοπιά, ο εγκλωβισμός στην Πάτρα χιλιάδων προσφύγων που επιθυμούν να αιτηθούν πολιτικό άσυλο σε άλλες χώρες της Ε.Ε. δεν μπορεί να κατανοηθεί ως "αποτυχία" ή "έλλειψη" μεταναστευτικής πολιτικής, όπως ισχυρίζονται δεξιά και αριστερά. Αντίθετα, είναι αποτέλεσμα της σχετικής επιτυχίας των ευρωπαϊκών αντι-μεταναστευτικών πολιτικών με τις οποίες η ελληνική κυβέρνηση συντάσσεται απόλυτα. Οι βασικές αιτίες της αύξησης του προσφυγικού πληθυσμού στην πόλη της Πάτρας είναι-σε συνδυασμό με την ενδεχόμενη αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος προς τη δυτική Ευρώπη- η σκλήρυνση των ελέγχων και οι επαναπροωθήσεις από την Ιταλία, καθώς και οι απελάσεις προσφύγων από τις χώρες της Schengen στην Ελλάδα βάσει της συμφωνίας του Δουβλίνου.
Γι' αυτό μια ευρύτερη, διεθνής προσέγγιση των σύγχρονων μεταναστεύσεων είναι απαραίτητη για το κίνημα αλληλεγγύης στους πρόσφυγες που καλείται σήμερα να δώσει μια ακόμη μάχη σε τοπικό επίπεδο. Η αποδοχή της δημιουργίας ενός κέντρου κράτησης προσφύγων στην Αχαΐα σηματοδοτεί τη συστηματοποίηση και επέκταση της πρακτικής της φυλάκισης των προσφύγων "χωρίς χαρτιά". Είναι φανερό ότι στο σύγχρονο ευρωπαϊκό απαρτχάιντ που ετοιμάζεται η Ελλάδα θα αναλάβει χρέη συνοριοφύλακα. Σε αυτήν την απεχθή εξέλιξη οφείλουμε όλοι και όλες να προβάλουμε την άνευ όρων αλληλεγγύη μας στους οικονομικούς και πολιτικούς πρόσφυγες. Και είναι σίγουρο ότι η πολύπλευρη υποστηρικτική και κινηματική παρέμβαση του ενωτικού σχήματος της "Κίνησης" της Πάτρας θα αποδειχτεί καθοριστική και τον επόμενο χρόνο.
Γιώργος Μανιάτης
Μέλος του Δικτύου Κοινωνικής
Υποστήριξης Προσφύγων
και Μεταναστών
Πηγή: εφημερίδα "Η εποχή" - 26/10/2008
